Pierwsi „prawdziwi” Genueńczycy pojawiają się we Lwowie i Krakowie od lat czterdziestych XV w., zapewne zachęceni sukcesami Ormian i Żydów pochodzących z kolonii czarnomorskich. Dla bywałych w świecie kupców genueńskich prawo składu było zagrożeniem dla wolności handlu, ale nie można było liczyć na złagodzenie polityk miast w tym aspekcie, które zazdrośnie chroniły swoje interesy. Nie było więc innej możliwości na rozbudowę sieci i kontaktów handlowych niż uzyskanie przywilejów miejscowego kupiectwa przez monarszą łaskę lub uzyskanie obywatelstwa, czy to przez zamieszkanie czy poprzez małżeństwo. Przywilej królewski mieszkańcy Kaffy otrzymują od Kazimierza Jagiellończyka w 1466r. Kupców ormiańskich i żydowskich ten przywilej już nie obejmuje. W jakiś sposób udaje się pogodzić interesy kolonistów z interesami kupców lwowskich. Celem Genueńczyków z kolonii było od początku „położenie ręki” na dochodowym handlu wschodnim, a nie rywalizacja z miejscowymi. Zdarzały się udokumentowane przypadki, w których kupcy polscy wchodzili w spółki z cudzoziemcami i brali udział - z różnym szczęściem -  w handlu lewantyńskim. Jeden z kupców, oszukany przez wspólników, sprawiedliwości szukał w dalekiej Aleksandrii, a nie uzyskawszy zadowalającego obrotu dla swoich spraw, prosił o wstawiennictwo króla polskiego oraz samego dożę Genui. Prawdopodobnie bezskutecznie. Macierz potrafiła chronić „swoich”.

Genueńczycy nie ograniczali się tylko do handlu. Interesującą postacią był Cristofor Guardia z San Remo. Na pewno obecny był we Lwowie w roku 1443. Według przypuszczeń, jeszcze jako mieszkaniec Kaffy zbił on majątek na handlu niewolnikami. We Lwowie targu niewolników nie było, ale proceder ten mógł uprawiać również po przybyciu do Polski. Istnieje jeden pewny dowód takiej transakcji dokonanej przez Cristofora na terenie Polski. Teoretycznie handel żywym towarem był zakazany, ale w dokumencie królewskim z 1466 r. akcentowany jest zapis dotyczący cła od niewolników (wynosiło ono 1 floren od osoby). Dzięki zdolnościom handlowym Guardia rozwija sieć handlową pomiędzy miastami Królestwa a Genuą i jej koloniami. W 1446 r. sprzedaje kupcowi Piotrowi Kreczmarowi cenne tkaniny za równowartość 1248 florenów. Takich transakcji jest o wiele, wiele więcej. O ożywionych kontaktach handlowych świadczą liczne spory sądowe w jakich bierze udział Cristoforo. Genueńczyk zaangażowany był również w dzierżawę ceł, występuje on jako celnik lwowski. Było to niezwykle dochodowe przedsięwzięcie, które stwarzało pole do nadużyć i malwersacji. Starano się, aby prawa przysługujące dzierżawcom były dokładnie określone, jednak nie zawsze egzekwowanie zapisów było skuteczne. Pamiętamy o tym świetnie z lektury książki Jana Baszanowskiego Handel wołami w Polsce w XVI-XVIII w. z nieco późniejszego okresu. W stosunku do Cristofora pojawiły się różne oskarżenia i pomówienia, rozgłaszane głównie przez Ormian. Pogłoski wówczas nie okazują się prawdziwe. Za zasługi związane z poborem ceł, król Kazimierz Jagiellończyk nadał Genueńczykowi dwie wsie. Działalność ta musiała się Guardii spodobać, bowiem aż do stycznia 1466 r. pomimo pewnych zatargów z miejscową szlachtą, znaczącą powiększał swoje dobra ziemskie. Dodatkowo, pełnił służbę publiczną i był powoływany do składów sędziowskich. Tytułował się nawet herbem Nałęcz, choć trudno stwierdzić kiedy i jak nabył szlachectwo.

Kolejnym intratnym zajęciem była dzierżawa ruskich żup solnych – wraz ze wspólnikiem. Żupy te nie przynosiły dochodu nawet zbliżonego do żup wielickich (ok. 4 300 grzywien do 17 000), jednak Cristofor potrafił znacząco rozwinąć handel solą na nowe rynki wewnętrzne. Oto w Wielkopolsce i na Mazowszu rynki zdominowała sól pochodząca z Prus, ponieważ transport soli z Polski uchodził za źle zorganizowany. Dzięki kilku umiejętnym posunięciom handlowym Cristofor stale powiększał eksport na dotychczas zaniedbane rynki wewnętrzne, a nawet sprzedawał sól do Torunia, leżącego wówczas za granicą Królestwa. W 1454 r. Cristoforo uzyskuje przywilej kupiecki od Kazimierza Jagiellończyka, pozwalający na handel z pominięciem ceł i wolny od podatków. W lecie 1463 roku Cristoforo Guardia został włączony do polskiej delegacji prowadzącej rozmowy z legatem papieskim Girolamo Lando, a które dotyczyły pokoju z Krzyżakami. Cristoforo miał osobiście sformułować, sprecyzować i spisać dokument żądań strony polskiej. Jego kariera zaczęła się załamywać wkrótce potem, pojawiły się oskarżenia o nieuczciwy pobór ceł (tym razem zdaje się uzasadnione), popadł w długi i zaczął wyprzedawać majątek. Po jego śmierci wyprzedażą majątku zajmował się jego brat.

Jak widać na jego przykładzie kupcy z kolonii czarnomorskich byli aktywni w życiu gospodarczym Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Niestety nie ma miejsca na omówienie wszystkich aktywności i wszystkich graczy, ale wśród inwestycji cieszących się zainteresowaniem były również przemysł wydobywczy.

CDN.

	ahenobarbus
	28 maja 2020 16:50