Nie wiem kto z państwa miał okazję przeczytać „Opowieści znad brzegów rzek”, skompilowaną w XIV wieku powieść chińską, zaliczaną do kanonu powieściowej literatury Państwa Środka, który składa się zaledwie z czterech pozycji. Nie wnikając na razie w didaskalia, wszystkie te dzieła mają znaczne rozmiary. Jednak co najważniejsze, stanowiły źródło inspiracji dla niezliczonych pochodnych powieści, gier, sztuk, filmów i innych wytworów popkultury, ale także realnych postaci. Dosyć powiedzieć, że w swojej młodości przyszły towarzysz Mao, pomimo sprytu, zaliczający się raczej do szkolnych abnegatów, miał opuszczać się w lekturze konfucjańskich tekstów, preferując dwa teksty zaliczane do owej klasyki.  Drugiego z ważnych dla młodego Mao tekstów, czyli „Opowieści o Trzech Królestwach” nie znam, ale zapoznałem się z wpisem na wikipedii, który zgrabnie w jednym zdaniu streszcza jego treść: „powieść opisuje spiski, walkę osób i państw, intrygi i zmagania tych państw o osiągnięcie dominacji w Chinach przez okres prawie 100 lat”. I to wszystko spisane w 120. rozdziałach i za pomocą 800 tysięcy słów! „Opowieści znad brzegów rzek”, dzieło równie obszerne (100 rozdziałów w oryginale, polskie tłumaczenie to wersja znacznie okrojona), mógłbym streścić następująco. Powieść traktuje o osobach wyjętych spod prawa, które po różnych perypetiach dziwnym trafem wchodzą w konszachty z miejscową ludnością rolniczą, lub lokalnymi elitami. Ci pierwotnie odnoszą się, delikatnie mówiąc, niechętnie do owych banitów, nawet są skonfliktowani. Ostatecznie jednak, wyniku różnych zdarzeń, w jakiś tajemny sposób (kto prawidłowo odczyta te tajemnicze dialogi będące jakimś kodem?), konflikt zostaje zażegnany i łączą oni swoje siły w walce przeciwko władzy centralnej. Później zostają przez te władzę rozgrzeszeni i walczą z wrogiem zewnętrznym. Czy tworzyli coś na kształt tajnych stowarzyszeń? Można tak powiedzieć. Czy jest to konstrukcja czysto literacka? Nie. W historii Chin na przestrzeni dziejów pojawiały się wszelkiego rodzaju organizacje „tajne” które aktywowały się w czasach rozmaitych kryzysów, chociażby słynne Stowarzyszenie Białego Lotosu i różne odnogi tej sekty odpowiedzialne za wiele mniej lub bardziej udanych powstań i rewolt. Co jest niezwykle ciekawe takie stowarzyszenia, często o charakterze millenarystycznym, powstawały głównie wśród biedniejszych warstw społeczeństwa, w przeciwieństwie do zachodnich „elitarystycznych” masonów. Zachowało się nawet (jak zwykle) czarujące chińskie powiedzenie: 

„Urzędnicy wywodzą swoją władzę z prawa, a lud - z tajnych stowarzyszeń”

Te tajne stowarzyszenia posługiwały się językiem zrozumiałym tylko dla nich. Próbka takiego słownika zawarta jest chociażby w książce socjalistki Fei-Ling Davis „Primitive revolutionaries of China”.

Nie mam pretensji do wytłumaczenia wszelkich niuansów, które sprawiły że towarzysz Mao ostatecznie zwyciężył, zwłaszcza, że miał on po prostu wsparcie ze strony czerwonych z Moskwy. Może to być wytłumaczenie absolutne. Mamy również oficjalną hagadę o tym jaką to taktykę obrał Mao i jego banda, aby zdobyć władzę w Chinach. Otóż, w przeciwieństwie do Czang Kaj-szeka, Mao i towarzysze skupili się na „konwersji” wsi i całkowicie, przynajmniej na początku, ignorowali miasta. Po władzę w miastach mieli sięgnąć później. To tłumaczenie ma taką słabość, że Chiny są bardzo niejednorodne i taka taktyka i wchodzenie w konszachty musiało być znacznie trudniejsze i wiązało się ze zrozumieniem lokalnych uwarunkowań. Chciałem dowiedzieć się więcej na ten temat, ale Amazon stwierdził kilka miesięcy po opłaceniu książki „Chinese Local Elites and Patterns of Dominance” wraz z przesyłką, że jednak wysłać jej do mnie nie mogą, bo skończyła się w magazynie - choć wciąż widnieje na portalu jako dostępna. No, ale chociaż pieniądze zwrócili i chociaż można się dowiedzieć z samego tytułu, że jakieś takie lokalne elity i wzorce dominacji w terenie jednak istniały. Pozostawiam to jako białą plamę, choć zapewne niezwykle intrygującą, bo chciałbym wiedzieć więcej o tych lokalnych niuansach, czy istnieją jakieś podobieństwa do lokalnych uwarunkowań na Zachodzie, czy też jest to zupełnie inny świat. I co mnie zastanawia - może udałoby się szczegółowo odkryć jakie to strategie obrał Mao, żeby „wygrać” owe lokalne elity. Z innego źródła wiem, że Chińczycy, przynajmniej na pewno przed „rewolucją kulturalną” byli społeczeństwem zabobonnym, co sprawiało że np. spodziewano się pojawienia zapowiadanych w pismach „mesjaszy” w pewnych określonych miejscach lub noszących pewne nazwiska. Niektóre chińskie sekty potrafiły trwać w uśpieniu przez setki lat, ukrywając ezoteryczne teksty, które między słowami wzywały do działania i powstania. Musiał jednak pojawić się jakiś katalizator, osoba która wiedziała jak i kiedy to wykorzystać.  Historia chińskich powstań pokazuje, że przeważnie byli to manipulatorzy lub „osoby znikąd”, które zyskiwały jakieś gwarancje nie wiadomo skąd. W przypadku powstania Ośmiu Trigramów widać np. że główny przywódca (swoją drogą, ohydna, leniwa kreatura) wędrował na południe, gdzie były wpływy brytyjskie, z tym że sami Anglicy oczywiście piszą, że nikt z nich wtedy nie znał chińskiego oprócz jakichś misjonarzy, no i nie znali kultury oraz lokalnych niuansów.

 

Co ciekawe, te chińskie ezoteryczne teksty, przechowywane pieczołowicie z pokolenia na pokolenie w tajemnicy, często były przyczyną porażek różnych samozwańczych „mesjaszy”, bowiem część ludzi te tajne komendy uznawała, a inni je ignorowali, bo „czas jeszcze nie nadszedł”. A szpicle od razu meldowali ich działalność władzom.. Masz ci los.  Stąd zapewne kłopoty z koordynacją i mobilizacją całej akcji. Ciekawe… Ale schodząc na ziemię.  Na pewno w przypadku Mao zadziałały po prostu czerwone pieniądze oraz tradycyjne obietnice łechcące chciwość i żądzę władzy. Mao musiał być też znacznie sprawniejszym organizatorem w terenie. O ile zwykle powstania chińskie takie jak wspomniane wcześniej Powstanie Ośmiu Trigramów, czy Powstanie Bokserów zwykle upadały, głównie poprzez brak organizacji, koordynacji i brak lojalności, to jednak Mao miał sposoby żeby odpowiednio tym zarządzać. 

No dobra, a co z tą literaturą? Zasoby symboliczne zostały wykorzystane i nasycone radykalnie nową treścią co daje znaczny wgląd w rewolucyjną trajektorię Chin. Jak dla mnie te klasyczne powieści chińskie to podręczniki, dzięki którym Mao właściwie zrozumiał dynamikę chińskiej społeczności i wykorzystał ją w procesie rewolucyjnym do mobilizacji mas. Nie chciałbym, żebyście Państwo odnieśli wrażenie, że jestem fanem Mao, to tylko pewna figura, nawet jeśli odrażająca. Chciałem tylko zaznaczyć, że zasoby kultury, stare i wydawałoby się nic nie znaczące, zawsze mogą zostać wykorzystane ponownie, nawet jeśli musimy przyznać, że w tym wypadku miały tutaj wpływ sowieckie modele agit-propagandy.

Jak jeszcze można wygrać lokalną elitę? Ano będąc bankierem. Przenieśmy się w inne miejsce i inne czasy. Oto Al-Muktadir (https://pl.wikipedia.org/wiki/Al-Muktadir) rezydujący w stolicy ówczesnego świata, Bagdadzie, intronizowany jako dziecko kalif imperium Abbasydów z X wieku, zmieniał swoich wezyrów (premierów) piętnaście razy, ale zachował swoich żydowskich nadwornych bankierów prawie od początku swojego panowania do końca życia. Znamy ich z imienia i nazwiska. Wg polskiego tłumaczenia książki Adama Meza „Renesans islamu”, byli to Jusuf (Józef) Ibn Pinchas i Harun (Aaron) Ibn Imran. Panowie tworzyli coś na kształt spółki, występując we wszelkich transakcjach zawsze razem, czasem zastępowani przez krewnych, również pracowników spółki, a więc była to organizacja typu „Pinchas, Imran and sons (albo co.)” Bankier nazywał się dżahbaz - zajmował się głównie pobieraniem podatków, administracją finansową w imieniu państwa, wymianą pieniędzy, przekazami pieniężnymi zwanymi suftaja (były to quazi-czeki, quazi-weksle),  jak również oczywiście udzielaniem pożyczek, choć ja nazwałbym to utrzymaniem płynności finansowej. Najpotężniejsi z dżahbaz tworzyli coś na kształt rady lub komory (diwan al-dżahbaz). Jak chce SD Goitein, badacz zwojów z Genizy Kairskiej: 

„Jeden z muzułmańskich geografów twierdzi, że w drugiej połowie X wieku większość bankierów i kantorów w Syrii i Egipcie była Żydami. Mam jednak wyraźne wrażenie, że chrześcijańscy bankierzy są wymieniani w muzułmańskich źródłach częściej i znacznie wcześniej niż bankierzy żydowscy; z pewnością Żyd nie pojawia się w muzułmańskiej literaturze klasycznej jako typowy bankier i pożyczkodawca pieniędzy, jak ma to miejsce w średniowiecznych pismach chrześcijańskich.”

Czy można tej opinii zaufać nie wiem, zwłaszcza, że zaraz dowiecie się Państwo o tym jakie czary-mary miały miejsce w księgach rachunkowych. Jednak rzeczywiście, państwo Abbasydów jako typowe imperium, nie przykładało,  aż takiej wagi do wyznania wysoko postawionych urzędników.

Skąd owi bankierzy posiadali pieniądze na świadczenie usług bankierskich i jak byli w stanie „umocować się” tak wysoko w hierarchii? 

Jeśli chodzi o Żydów ich majątek postał w oparciu o rozległe sieci handlowe. Ci dwaj wyżej wymienieni stali więc na czele jakiejś organizacji. Możemy dowiedzieć się mniej więcej skąd pochodziło ich bogactwo z opisu zawodów jakimi parali się Żydzi - byli oni barwierzami, zajmowali się przemysłem tkackim, oraz zajmowali się produkcją dywanów. 

Co więcej, mieli oni wsparcie potężnych babilońskich szkół talmudycznych epoki tzw. gaonów, mieszczących się w Surze i Pumbedicie. Jeden z zachowanych tekstów pochodzących z tychże szkół:

„A zatem, ilekroć masz transakcje z rządem, napominam cię, abyś dał nam o nich znać, abyśmy mogli skonsultować się z wybitnymi członkami społeczności Bagdadu, pośród której mieszkamy, a mianowicie z synami R. Netīry i synami R. Aarona, a wtedy rząd postąpi z tobą zgodnie z tym, jak Pan pomoże twoim pomocnikom. Tak czyńcie, a nie inaczej”.

Autorytety potwierdziły, że owi „wybitni członkowie społeczności Bagdadu” to z całą pewnością właśnie „Pinchas, Imran and co.” 

Wg arabskich źródeł z X wieku istniało ogromne pragnienie gromadzenia pieniędzy, szalony pęd do bogacenia się. W kalifacie bagdadzkim apetytowi na pieniądze dorównywał jedynie strach przed ich utratą. W tym miejscu wystarczy stwierdzić, że urzędnicy i kupcy, którzy byli podstawą tej gospodarki pieniężnej, obawiali się ingerencji państwa, które z łatwością mogło wejść w posiadanie własności prywatnej za pomocą niemal powszechnej wówczas metody konfiskaty. Strach był tak wielki, że „inwestowano” w luksusowe przedmioty, klejnoty i biżuterię, ale równie powszechne było zakopywanie pieniędzy w ziemi, byle tylko uniknąć ich utraty. Jeśli ktoś sobie przypomina to na ziemiach polskich i na wschód od nas, znajdowano mnóstwo zakopanych skarbów zawierających monety arabskie (głównie dirhemy). Te miały mieć głównie pochodzenie sasanidzkie, ale monet z państwa Abbasydów też  było całkiem sporo. Nawet działalność „Pinchas, Imran and co.” przypada na okres przypływu monet na tereny Polski (wschód i Pomorze), ale dokładnie przed napływem arabskich monet na teren Wielkopolski. Taki wniosek płynie z pracy Dariusza Adamczayka "Srebro i władza". 

Zapewne co sprytniejsi bogacze i wpływowi ludzie zorientowali się, że bardziej niż zakopać opłaca się oddać pieniądze w „dobre ręce”. I tu z pomocą przychodzili dżahbaz. Co prawda z ich usług korzystali głównie kalif i wezyrowie, ale na pewno każdy odpowiednio sytuowany mógł sobie zapewnić właściwe traktowanie. Tu pojawia się magia ksiąg rachunkowych. Otóż, bardzo dbano o to żeby depozyty nie pojawiły się ani po stronie „winien” ani po stronie „ma” w księgach. Z tych 15 ministrów (wezyrów kalifa Al-Muktadira, najbardziej wyrazisty i zabawny był niejaki Ali Ibn al-Furat. Hauziński opisuje jego tendencję do wystawnego życia na pokaz, jak i przedstawia przypisywane mu dykteryjki. Przypisuje mu się m.in. takie:

„Fundamentem rządów jest oszustwo, lecz jeśli daje efekty i [gwarantuje egzystencję] staje się polityką. Lepiej sprawuje się rządy postępując niesłusznie, aniżeli idąc drogą słuszności!" 

„Kiedy masz jakąś sprawę do wezyra, a możesz ją załatwić ze skarbnikiem albo pisarzem, wtedy nie chodź do wezyra"

Ten przenikliwy polityk typu nowoczesnego miał bardzo dbać o to by nikt o jego depozytach się nie dowiedział. Miał on również posiadać specjalne, osobne konto, przeznaczone wyłącznie na łapówki, czego oczywiście nie odnotowano w księgach. Jednak jego machinacje ostatecznie wyszły na jaw, a kalif po potwierdzeniu w „Pinchas, Imran and co.”, że takie depozyty miały miejsce (a były to znaczne sumy), nakazał przelać pieniądze na konto własne. 

Ciekawy był wspomniany system suftaja czyli quazi-czeków. Pozwalał on finansować armię, która nie była zadowolona z dosyć nieregularnych wypłat i pozwalał on na konsolidację budżetu państwowego, kiedy brakowało w nim pieniędzy z podatków. Niektórzy z wezyrów pisali rozpaczliwe listy do „Pinchas, Imran and co.” aby zapewnić sobie płynność finansową i nie zirytować armii, która nie opłacona miała grozić buntami. Ta korespondencja jest zabawna, bowiem „Pinchas, Imran and co.” zdaje się czasem bardzo długo opierała się przed wypłatą pieniędzy, pytając a „co dasz panie w zamian”? Mieli więc pewien wpływ na armię. Niemniej korzyści jakie uzyskali były ogromne. „Pinchas, Imran and co.” uzyskało kontrolę wpływami podatkowymi z regionu Chuzestan, a konkretniej jej częścią zwaną Al-Ahwaz. Jednym z głównym miast jest Ahwaz, leżący nad rzeką Karun, która tworzy dwie odnogi, jedna uchodzi do Szatt al-Arab i z nią wpada do Zatoki Perskiej, druga wpada do niej płynąc dalej. Adam Mez w "Renesansie islamu" prezentuje mapę wskazującą, że to właśnie w prowincji Al-Ahwaz uprawiano „bagdadzkie” indygo, ale również trzcinę cukrową i bawełnę. Już w IX w. miasto Ahwaz to również główny „point d’appui” sieci radanitów. Adam Mez wspomina również o tym, że Żydzi zajmowali się kastrowaniem niewolników słowiańskich w Ratyzbonie i Pradze. Czy owi niewolnicy kończyli właśnie na plantacjach indygo w prowincji Al-Ahwaz, jako tania siła robocza wszechpotężnej firmy „Pinchas, Imran and co.”? Mez pisze że nie da się powiązać bezpośrednio radanitów z „Pinchas, Imran and co.”. No cóż możemy powiedzieć, banki wcale nie są przecież wszechpotężne. 

Trzecia z historyjek nie będzie właściwie opowieścią, ale pewną adnotacją. Ostatnio wszelkie media typu X czy instagram zajęły krótkie filmy o tym jak to europejskie miasta zalały fale muzułmanów jawie prezentujących swoją siłę, a zdaje się że w Hamburgu (lub innym niemieckim mieście, już nie pamiętam), domagali się podczas ulicznej demonstracji wprowadzeniu prawa szariatu. Jednocześnie, na moich rolkach na Instagramie, obok ”salutujących” na ulicach w faszystowskim pozdrowieniu Włochów pojawił się filmik o tym, jak to pewien koronowany książę z Kuwejtu przyznał się do konwersji na chrześcijaństwo. Rolka nie zdradza na jaki odłam chrześcijaństwa wybrał książę. Oczywiście rolka zawiera informacje o tym, że książę jest świadomy jak bardzo niebezpieczna jest taka konwersja i że jest on gotów ponieść śmierć w imię wiary w Jezusa Chrystusa. Tymczasem weryfikacja w googlach już na pierwszej stronie przynosi dosyć wstrząsające informacje. Rzekomy książę, Abdullah Al Sabah, co nota bene jest dosyć popularnym nazwiskiem, mimo że rzeczywiście noszą je również następcy tronu w Kuwejcie, jest prawdopodobnie przebranym Egipcjaninem, co zdradził podobno jego akcent. A według islamskiego komentatora, historia ta po raz pierwszy pojawiła się w egipskim chrześcijańskim kanale telewizyjnym o nazwie Truth Network około 12 lat temu. „Książę” pojawiający się w wywiadzie prawie na pewno nie pochodził z kuwejckiej rodziny królewskiej. Nikt też nie ogłaszał żądnego męczennika, a w Kuwejcie każdy, kto popełnia apostazję, ma odebrane pewne prawa, traci dziedzictwo, jego małżeństwo może zostać unieważnione i jest narażony egzekucję.

Choć ponoć takie konwersje mają się wydarzać w krajach muzułmańskich, to wykluczone jest że nowi konwertyci będą tam chwalić się publicznie tym faktem, z przyczyn wskazanych powyżej. Przykładem takie konwersji miał być niejaki Abdull, chrześcijański konwertyta z Iranu, który był wnukiem jednego z czołowych ajatollahów Iranu. Tam został skazany na karę śmierci za konwersję. W końcu został zwolniony, a jednak musiał zmienić nazwisko i musiał oczywiście opuścić kraj. Abdull czekał prawie 40 lat, aby opowiedzieć swoją historię, ponieważ groziła mu śmierć.

A jednak historia księcia z Kuwejtu wydaje się fałszywa i do tego odgrzana w dosyć napiętej sytuacji, a więc ktoś umiejętnie manipuluje treściami na portalach takich jak X czy Instagram, co w sumie żadnym odkryciem nie jest.  Morał z tej dykteryjki taki, że nie ma żadnego wygrania elit przez chrześcijaństwo w obozie przeciwnika, a radykalny islam zawitał do naszych miast.  

---

tagi: żydzi  banki  literatura  chiny  radanici  bagdad  konwersja  ahwaz  mao 

	ahenobarbus
	3 lutego 2025 22:19

21     1124    12 zaloguj sie by polubić